Dinsdag van de Vierde Week in de Veertigdagentijd

Onmiddellijk werd de man genezen

# De Genezing bij het bad van Bethesda is een wonder dat toegeschreven wordt aan Jezus Christus, die een verlamde genas bij het bad van Bethesda. Het wordt geciteerd in het Evangelie volgens Johannes. Het is bedoeld als een schepper van geloof, maar ook als symbool van Christus die komt om de zondige mensheid op te wekken. Dit wonder spreekt van de mensheid die de boodschapper van God vraagt haar weg uit de zonde te herstellen, zodat zij kan leven volgens de voorschriften van de Kerk. Voor broeder Dominicus is deze verlamde man de hele mensheid die aansluiting zoekt bij het goddelijke, bij het leven dat Christus heeft gebracht1 . « Sta op en wandel » komt overeen met het nieuwe avontuur dat synoniem is met broederschap en dat de Messias voorstelt. Het is de bekering van mensen door water.

De heilige Johannes Chrysostom schrijft over dit wonder dat men zich moet weten te verheugen in het geluk dat de naaste ten deel valt. Men moet niet de weg volgen van boosheid en jaloezie, noch van afgunst jegens de voorspoed van zijn broeder. Hij verwijst naar de woorden van Paulus in zijn brief aan de Romeinen, die zegt: « Verblijdt u met hen die zich verblijden; weent met hen die wenen » (Rm 12,15). Sebastiano Ricci schilderde de scène in Het bad van Bethesda rond 1724. Dit schilderij is in het bezit van de Royal Collection en verhuurd aan Osterley Park.

Uit het Evangelie van Jezus Christus volgens de Heilige Johannes

Ter gelegenheid van een Joods feest, ging Jezus naar Jeruzalem. Nu is er in Jeruzalem, bij de Schaapspoort, een poel die in het Hebreeuws Bethzatha wordt genoemd. Het heeft vijf zuilengangen, waaronder een menigte zieken, blinden, kreupelen en hulpelozen lag.
Er was een man die al achtendertig jaar ziek was. Toen Jezus hem daar zag liggen en wist dat hij er al lang zo bij lag, zei Hij tot hem : « Wil je genezen worden ?
De zieke antwoordde hem : « Heer, ik heb niemand die mij in de poel kan dompelen als het water kookt, en terwijl ik erin ga, gaat een ander voor mij naar beneden. « 
Jezus zei tegen hem : « Sta op, pak je brancard en loop. «   En onmiddellijk werd de man genezen. Hij nam zijn brancard op en liep. Nu die dag was een Sabbat. Toen zeiden de Joden tegen de man die Jezus gezond had gemaakt: « Het is sabbat! Het is u niet toegestaan uw brancard te dragen. « 
Hij antwoordde hun : « Hij, die mij genezen heeft, was het, die tot mij zeide : Neem uw brancard op en wandel. » Zij vroegen hem : « Welke man zeide tot u : Neem uw brancard op en wandel ? « 
Maar degene die hersteld was, wist niet wie het was; want Jezus was weggegaan, want er was een menigte. Later vond Jezus hem in de tempel en zei tegen hem : « Je bent genezen. Zondig niet meer. Er kan je iets ergers overkomen. « 
De man ging de Joden vertellen dat het Jezus was die hem genezen had. En zij vervolgden Jezus omdat hij dit op de sabbat had gedaan. «  (Joh 5, 1-16).

Jezus geneest een verlamde

In december was het Pascha nabij. Het Evangelie van Johannes is geschreven vóór de verwoesting van Jeruzalem, want een reservoir gevoed door een bron bleef na die catastrofe bestaan, en een paar eeuwen later, in de tijd van Eusebius, stroomde het nog steeds. De Schaapspoort, die in het Oude Testament wordt genoemd, bevond zich ten noordoosten van Jeruzalem, dicht bij de tempel.

Deze plaats werd Bethesda genoemd, dat wil zeggen het huis van genade of barmhartigheid, ongetwijfeld omdat het terecht werd gezien als een teken van Gods goedheid voor zoveel ongelukkigen die er genezing of verlichting van hun kwalen kwamen zoeken.

Het droeg deze naam, zegt M. Félix Bovet, omdat het kleinvee dat Jeruzalem binnenkwam, daar langs de oostkant aankwam, omdat aan deze kant de immense weiden van de woestijn van Juda te vinden waren. Ook nu nog komen alle schapen die nodig zijn voor het levensonderhoud van de stad Jeruzalem binnen door de Sint-Stefanuspoort.

Men gelooft dat deze poort van St. Stefanus dezelfde was als de poort die vroeger de Schaapspoort werd genoemd. Misschien was er ook een markt bij deze poort waar deze dieren werden verkocht om te worden geofferd. Deze poel was een groot bassin waar een bron water uitstroomde, omgeven door portieken om de zieken te beschermen die er bijeenkwamen.

Er was een feest dat tussen deze twee perioden viel, dat van Purim, dat in maart werd gevierd, ter herinnering aan de bevrijding van het Joodse volk door Esther. John noemde enkele van deze ziekten, om een idee te geven van alle andere die er nog kunnen worden aangetroffen.

De verlamden, die hier genoemd worden, waren zieke mensen met verdorde ledematen, kreupele, geatrofieerde ledematen : « Op een andere sabbatdag ging Jezus de synagoge binnen en onderwees. Er was daar een man wiens rechterhand verdord was.  » Dit was de man die door Jezus werd genezen.

De heer Felix Bovet was getuige van een droevig schouwspel dat veel gelijkenis vertoonde met dat te Bethesda. Het was bij het bad van Ibrahim, bij Tiberias: de ruimte waar de bron zich bevindt is omgeven door verschillende zuilengangen, waarin zich een menigte mensen bevond, op elkaar gestapeld, liggend op bedden, of opgerold in dekens, met jammerlijke uitdrukkingen van ellende en lijden. Die verlamden die in de vijf zuilengangen van het washuis van Bethesda lagen ! Het zwembad is van wit marmer, rond van vorm, en overdekt met een koepel die door zuilen wordt ondersteund. Het zwembad is omgeven door een trap waarop men kan zitten. (Félix Bovet, Voyage en Terre Sainte)

Deze patiënten wachtten op de guts van de bron, die met tussenpozen kwam. Hetzelfde verschijnsel werd onlangs door verschillende reizigers waargenomen bij een bron ten zuidoosten van Morija, ten oosten van Jeruzalem, en die de Bron van de Maagd wordt genoemd. Soms is het helemaal opgedroogd, en dan ziet men het er twee of drie keer per dag weer overvloedig uitspuiten.

De beweging van het water werd geïnterpreteerd als een verschijnsel dat te wijten was aan een bovennatuurlijk ingrijpen : « Want een engel daalde van tijd tot tijd neer in het reservoir en verstoorde het water; wie er het eerst in ging nadat het water verstoord was, werd genezen van welke ziekte hij ook had. « 

Jezus zag deze zieke man te midden van alle anderen, en voelde diep medelijden met hem. Hij wist dat hij lang geleden had, door de goddelijke intuïtie waarmee hij doordrong in het leven van hen die vóór hem waren.  De vraag :  « Wil je genezen worden ?  » Het was duidelijk dat hij dat wilde !

Jarenlang verlamd, ontmoedigd, al zijn hoop de bodem ingeslagen, had deze man waarschijnlijk zelfs het vermogen verloren om te willen. Het eerste doel van Jezus’ vraag was deze wil, die verlamd was zoals het lichaam van de zieke, op te wekken om in hem een beweging van hoop en energie teweeg te brengen.

De zieke voelde het medelijden van Jezus en aarzelde niet om Hem al zijn ellende te vertellen. Bovendien had Jezus een grotere genezing op het oog dan die van het lichaam; en om dit zedelijk herstel tot stand te brengen, was het belangrijk dat Hij van de zieke man een vast antwoord kreeg op de vraag : « Wilt gij dat? »

Er was een ontroerende eenvoud in het antwoord van deze man. Niet alleen was hij ziek, hulpeloos, maar ook verlaten : « Ik heb niemand! Ik kom, altijd als laatste, altijd te laat !  » Hoe ontmoedigend ! Jezus’ scheppende woord had een onmiddellijk effect.

Deze Joden waren leden van het Sanhedrin die, ongeacht het wonder dat verricht was, en ongeacht de bevrijding van een ellendig mens, alleen dachten aan het handhaven van de letter van de wet ! Zo zegt de Heer : « Wees op uw zielen bedacht, en draag geen last op de sabbatdag, en breng er geen binnen aan de poorten van Jeruzalem. « (Jer 17, 21)

Verheugd over zijn bevrijding, beriep deze man zich op het bevel en het gezag van Jezus die hem genezen had ; dit gezag stelde hij zonder aarzelen tegenover dat van de leden van de raad. De vraag van de leiders van het volk was slim, en verraadde hun onoprechtheid. Zij vroegen niet : « Wie heeft u genezen ? » Zij vermeden zorgvuldig het wonder te erkennen, omdat het voor hen gênant was. De genezen man kon niet antwoorden, omdat Jezus zich niet bekend had gemaakt.

Het was in de tempel dat Jezus de man vond. Hij was daarheen gegaan om God te danken. Daar wachtte hem een nieuwe genade, de ernstige waarschuwing van Jezus. De zonde, de oorzaak van het lijden, was de universele wet van de zedelijke wereld, ons overal in de Schrift geopenbaard, overeenkomstig de ervaring : « Zijn discipelen vroegen Hem: Rabbi, wie heeft gezondigd, deze man of zijn ouders, dat hij blind geboren is ?  » (Joh 9, 2)

Maar bij deze man was de ziekte het gevolg van een bepaalde zonde, want Jezus vermaande hem, na zijn bevrijding, niet toe te geven aan het ongeordende leven dat hij vroeger had geleid. Als hij dat weer deed, kon hij iets ergers verwachten. Maar met iets ergers dan achtendertig jaar in ziekte, bedoelde Jezus de verdoemenis.

De eerste verklaring van de man toonde aan dat er meer in hem was dan deze persoonlijke zorg: hij had zijn toevlucht gezocht onder het gezag van Jezus, en hij maakte van de gelegenheid gebruik om, door te herinneren aan zijn genezing, opnieuw het gezag te doen gelden van degene die zijn wonderbaarlijke bevrijding tot stand had gebracht, ditmaal door de naam van zijn weldoener bekend te maken. Hij kon niet weten dat dit in zijn nadeel zou zijn.

Jezus, om zich te rechtvaardigen voor het feit dat hij op de sabbat goed had gedaan, hief zijn gedachten op tot Hem die hij zijn Vader noemde, in een betekenis die alleen hij aan deze naam kon geven. Hij zag zijn Vader een onmetelijke en onophoudelijke werkzaamheid uitoefenen over het gehele heelal en in het bijzonder over zijn intelligente schepselen, die Hij tot verlossing wilde brengen.

Dit was wat Jezus, in de volksmond, het werk van God noemde. Dit werk werd niet onderbroken door een sabbat. God werkt niet alleen sinds de schepping van de wereld op een voortdurende, onophoudelijke wijze, maar Hij werkt tot op heden of tot nu toe.

Met deze laatste term doelde Jezus op het moment waarop de Hem verweten genezing plaatsvond en waarin de werking van God werd geopenbaard. En Jezus, die zich in volmaakte gemeenschap van wil en daad met de Vader gevoelde, voegde eraan toe : « En ook Ik werk. » Hij werkt, niet in loutere nabootsing van God, maar krachtens een morele noodzakelijkheid van Zijn goddelijke natuur. En daarmee schond Hij de sabbat net zo min als God die schendt; Hij volbracht hem, niet naar de letter, maar naar de geest en in de liefde die God ertoe bracht hem in te stellen.

Hij antwoordt niet dat de wet van het houden van de sabbat tijdelijk was, en dat die nu zou worden afgeschaft; maar hij ontkent veeleer dat hij de wet had overtreden, omdat wat hij had gedaan een goddelijk werk was… Dit is het punt waarop Christus stilstaat, dat de heilige rust die door de wet van Mozes was geboden, niet wordt verstoord wanneer men bezig is met de werken van God.

En daarom verontschuldigt Hij niet alleen Zijn eigen doen, maar ook het doen van die man die zijn bed beladen heeft. Want het was een afhankelijkheid en een deel van het wonder, in zoverre dat het slechts een goedkeuring ervan was. En als dankzegging en het bekendmaken van zijn heerlijkheid tot de werken Gods worden gerekend, dan was het geen ontheiliging van de sabbat om met handen en voeten te getuigen van de genade van God.
- Calvin
Diaken Michel Houyoux

Links naar andere christelijke websites

◊ Van woord van leven : clik hier om het artikel te lesen →  dinsdag in week 4 van de veertigdagentijd

◊ Dionysius Parochie  : clik hier om het artikel te lesen → vierde week in de veertigdagentijd, dinsdag 

Voeg een commentaar toe in het vak onder het artikel

♥   Preek van de Priester Bart Gooseens