Vijfde zondag van de veertigdagentijd – Jaar B

Als het graan dat op de grond valt niet sterft…

# Kenosis is een term uit de christelijke theologie die wordt uitgedrukt door het Griekse woord κένωσις, « de daad van lediging, ontdoen van alles »; de betekenis van deze term in het christendom wordt belicht in de brief van Paulus aan de Filippenzen (Fil. 2, 6).Deze term heeft geleid tot vele ontwikkelingen van een theologie die grote nadruk legt op de vernedering van God. Door de liefde ontdoet God zich van zijn andere goddelijke eigenschappen zoals almacht, heerlijkheid, heiligheid, volmaaktheid, zelfgenoegzaamheid en de voorzienigheid die de wereld bestuurt.

De kenosetheologie benadert het mysterie van het kwaad door te stellen dat het in de eerste plaats God is die lijdt en niet de mens: « Maar neen, God laat het kwaad niet toe, hij lijdt eronder, hij sterft erdoor, hij is er in de eerste plaats het slachtoffer van ». De theologie van kenosis werd geformaliseerd door de Kerkvaders en maakte deel uit van de christologische debatten van de eerste concilies. Kenosis heeft dus geen betrekking op de goddelijke natuur van Christus, maar alleen op zijn menselijkheid. Voor Paulus van Tarsus bevestigt de kenosetheologie dat de incarnatie van het Woord overeenstemt met een afstand doen van de gebruikelijke goddelijke voorrechten: God is alleen liefde en de eigenschappen van God zijn alleen de eigenschappen van de liefde. Voor Moltmann is een God die alleen almachtig is, een onvolmaakt wezen.

Uit het Evangelie van Jezus Christus volgens St. Johannes

In die tijd waren er Grieken onder hen die naar Jeruzalem waren gegaan om God te aanbidden op het Pascha. Zij kwamen tot Filippus, die uit Betsaida in Galilea kwam, en vroegen hem : « Wij willen Jezus zien.  « Philip gaat en vertelt het aan Andrew, en ze gaan het beiden aan Jezus vertellen.

Toen zei Jezus tot hen: « Het uur is gekomen dat de Mensenzoon zal worden verheerlijkt. Amen, amen, Ik zeg u: Indien een graankorrel in de grond valt en niet sterft, blijft hij alleen; maar indien hij sterft, draagt hij veel vrucht. Hij, die zijn leven liefheeft, verliest het; hij, die er zich in deze wereld van scheidt, zal het behouden voor het eeuwige leven.

Indien iemand Mij wil dienen, laat hij Mij volgen ; en waar Ik ben, daar zal ook mijn dienaar zijn. Als iemand mij dient, zal mijn Vader hem eren. Nu is mijn ziel overweldigd. Wat zal ik zeggen ?  « Vader, red mij van dit uur ?  Maar nee ! Daarom ben ik naar dit uur gekomen! Vader, verheerlijk Uw naam ! « 

Toen klonk er een stem uit de hemel, die zei: « Ik heb hem verheerlijkt en zal hem weer verheerlijken. « Toen de menigte het hoorde, zeiden ze dat het als een donderslag bij heldere hemel was. Anderen zeiden : « Het was een engel die tot hem sprak.  » Maar Jezus zei tegen hen: ‘De stem was niet voor mij, maar voor jullie.

Nu is het oordeel over deze wereld, nu zal de vorst van deze wereld worden uitgedreven, en Ik, wanneer Ik van de aarde ben opgeheven, zal alle mensen tot Mij trekken. « Hiermee gaf Hij aan wat voor soort dood Hij zou sterven. «   (Johannes 12, 20-33)

We zouden graag zien dat Jezus

Wij zouden Jezus willen zien : dat is het verzoek dat de Grieken op de dag na Palmzondag deden. Deze mensen zijn sympathisanten van het Joodse geloof die naar Jeruzalem gingen voor het Pascha. Zij hebben gehoord van Zijn triomfantelijke intocht in Jeruzalem. Dus gaan ze op zoek naar de discipelen en vinden uiteindelijk Filippus.

Zij naderen hem en vertellen hem hun grootste wens : de glorie te zien van Hem, wiens lof iedereen zingt. Zij willen hem zien, ja, maar deze glorie die zij moeten zien is die van een gekruisigde… . Zij zullen de dood zien van Hem die de Auteur van het leven is, een man die boven allen verheven is, vastgenageld aan een kruis.

Deze Jezus, die van de aarde is opgeheven, zal glorie ervaren als hij alle mensen tot zich trekt. « We willen Jezus graag zien.  » Dit is een prachtige zin die opstijgt uit ieder hart dat naar God verlangt. Jezus spreekt tot ieder van ons vandaag. Ook wij willen Jezus zien. Jezus geeft ons iets heel belangrijks te begrijpen : wij zullen Hem ontmoeten waar wij Hem niet verwachtten.

Hij is altijd zichtbaar, maar op een manier die wij ons niet konden voorstellen. Hij is in de zieke die wij bezoeken in het ziekenhuisbed ; hij is in de man die zonder reden ontslagen is, in de gevangene met wie wij contact houden, in de persoon die het slachtoffer is van laster en geruchten. Alles wat we doen voor de minste van deze, doen we voor hem.

In Jezus zijn de waarden omgekeerd. Vernedering wordt grootheid. Mislukking wordt triomf. Het meest vernederende martelwerktuig van deze tijd wordt het glorieuze kruis. Wij zien daarin een stralend symbool van liefde. Dit kruis is aanwezig in onze kerken, maar ook op kruispunten en op heuveltoppen.

Als we ernaar kijken, zien we de verheerlijking van een liefde die alles wat we ons kunnen voorstellen te boven gaat.  Maar Jezus « zien » is niet genoeg. Hij verwacht van ons dat wij Hem volgen en navolgen. Dit is een oproep die vaak in de Evangeliën terugkomt: ons kruis opnemen en Jezus volgen.

De weg van de Christus is een snelle afdaling. Het is precies het tegenovergestelde van wat mannen adviseren.  We leven in een wereld die veel waarde hecht aan geld, macht en een goede status. Maar als Jezus de mens zoekt, daalt hij af in de menswording en maakt zichzelf tot slaaf.

Hij komt onder de mensen en maakt zichzelf laatste. En dus nodigt hij ons uit hem te volgen in zijn dood om te delen in zijn verrijzenis.  Jezus volgen is ook lijden aan de zijde van onze medemensen, aan de zijde van hen die in wanhoop leven. Hij nodigt ons ook uit om ons aan te sluiten bij hen die zich inzetten voor de strijd tegen de armoede.

Kortom, wij moeten de evangelische betekenis van « naastenliefde » herontdekken: liefhebben, naar anderen luisteren, dienstbaar zijn, delen, zich bekommeren om de armsten. Elke zondag vieren wij de Eucharistie in gemeenschap met de gehele Kerk, die de zending heeft ontvangen om ons tot Jezus te leiden.

Door ons te zenden om te getuigen van zijn liefde en de hoop die hij in ons stelt, herinnert Jezus ons eraan dat hij elke dag bij ons is tot aan het einde van de wereld. Laten we samen tot hem bidden om ons kracht en moed te geven voor de zending die hij ons toevertrouwt.

Diaken Michel Houyoux

Links naar andere christelijke websites

◊ Kerk in Herent : klik hir om het artikel te lesen →  vijfde zondag in de veertigdagentijd (B)

◊ Kinderwoorddienst : klik hir om het artikel te lesen →  5e zondag van de veertigdagentijd jaar B

♥   Preek van de priester Bart Goossens