Drieëntwintigste zondag van de gewone tijd – Jaar B

De genezing van een doofstomme

# De wonderen van Jezus zijn de bovennatuurlijke gebeurtenissen die in het Nieuwe Testament aan Jezus worden toegeschreven. De genezing van de doofstomme van Decapolis is een wonder dat aan Jezus Christus wordt toegeschreven. Het wordt vermeld in het Evangelie van Marcus en maakt deel uit van het Sondergut van dat boek. Deze episode eindigt met de verplichting van het « messiaanse geheim ». Wonderen zijn talrijk in de oude Hebreeuwse en Grieks-Latijnse literatuur: inscripties maken melding van wonderbaarlijke genezingen in Epidaurus, het Griekse heiligdom van de god van de geneeskunde Asclepius; de Romeinen hadden hun genezers zoals Apollonius van Tyana, de Joden hun thaumaturge rabbi’s zoals Honi HaMe’aguel of Hanina ben Dossa.

Voor Daniel Marguerat  » bleken deze verhalen, door de verscheidenheid van hun motieven en personages, te lijken op de eindeloze variaties van hetzelfde stereotiepe genre, dat in overvloed te vinden is in de Grieks-Romeinse cultuur. Tekenen en wonderen waren de « ruilchips » van de charismatici, het bewijs van hun intieme relatie met God die hen deze krachten verleende, schrijft Paula Fredriksen. Flavius Josephus, evenals sommige van de meest nabije rabbijnse bronnen en het Nieuwe Testament, bewaart de herinnering aan deze individuen. Een zekere Eleazar drijft demonen uit van bezetenen; Hanina ben Dosa van Galilea geneest op afstand »; historicus Geza Vermes ziet een « opvallende parallel » tussen deze thaumachische macht en die welke aan Jezus wordt toegeschreven in de episode van de genezing van de zoon van een officier, waar Jezus ook verondersteld wordt op afstand te handelen. « 

Andere charismatici beheersten de natuur: Honi, de cirkelmaker (« Onias » in Josephus), en zijn neef Hanan hadden de reputatie regen te brengen. [Deze regenmakers waren zich bewust van hun bevoorrechte relatie met God: Hanan de regenmaker bad zelfs dat zijn publiek onderscheid zou maken tussen hem en degene die de regen werkelijk schonk, de Abba [Vader] van de hemel. Wonderen zijn, voor de schrijvers van de Evangeliën, tekenen van goddelijke actie die niet iedereen heeft waargenomen. De waarde van de wonderen als  » tekenen « , bevestigd in het Nieuwe Testament, ligt in de lijn van de analyse van de historici, voor wie zij geen objectieve beschrijving van feiten zijn, maar een manier om een religieuze waarheid tot uitdrukking te brengen.

Daniel Marguerat wijst er in deze zin op « dat het verslag van een wonder een religieuze taal is die sinds de Oudheid bekend is, en die een veel sterkere ambitie in zich draagt dan het in herinnering brengen van een wonderbaarlijk feit uit het verleden; deze taal leeft om te protesteren tegen het kwaad » . De bijbelgeleerden delen de wonderen van Jezus in verschillende categorieën in. Gerd Theissen7 en Xavier Léon-Dufour8 identificeren drieëndertig motieven die voorkomen in de evangelieverslagen van de wonderen.

Uit het Evangelie volgens Marcus

1 Jezus verliet het gebied van Tyrus, ging door Sidon en ging in de richting van het Meer van Galilea, en ging naar het gebied van de Decapolis. 32 Enkele mensen brachten hem een dove man die ook moeite had met spreken, en zij smeekten Jezus hem de hand te leggen. 33 Jezus nam hem apart van de menigte, stak zijn vingers in zijn oren en raakte zijn tong aan met zijn speeksel. 34 Toen keek hij naar de hemel, zuchtte en zei tegen hem: « Effata!  » , dat is:  » Doe open!  » .

35 Zijn oren werden geopend, zijn tong werd losgemaakt, en hij sprak juist. 36 Toen gebood Jezus hun het aan niemand te vertellen; maar hoe meer hij gebood, hoe meer zij het verkondigden. 37 Zij waren verbaasd en zeiden : « Hij heeft alles goed gedaan: hij laat doven horen en stommen spreken. «  (Mc 7, 31-37)

Genezing van een doofstomme

Jezus trok weg uit het gebied van Tyrus en keerde terug naar de zee door de Decapolis. Een doofstomme werd bij hem gebracht en zij vroegen hem hem de handen op te leggen. Jezus haalde hem uit de menigte, raakte zijn oren en tong aan en, naar de hemel opkijkend, zei hij met een zucht : « Efphata, doe open ! « De verlamde was volkomen genezen. Jezus verbood de aanwezigen dit wonder te vertellen, maar hoe meer hij het verbood, hoe meer zij het vertelden. En met grote verbazing riepen zij uit : « Hij heeft alles goed gedaan! « .

Jezus was gevorderd tot de noordelijke grenzen van Galilea, waar het gebied van Tyrus begon. In plaats van onmiddellijk op zijn schreden terug te keren, maakte hij nu een omweg, nog noordelijker, door het gebied van Sidon, om terug te keren naar het Meer van Galilea, door Libanon te doorkruisen in de richting van Damascus en vervolgens de Decapolis door te steken. Marcus zegt niet waarom Jezus deze route koos. Tijdens deze lange reis door het land der heidenen kon hij onophoudelijk met zijn discipelen spreken.

De Decapolis (tien steden) was een groot gebied voorbij de Jordaan, ten noordoosten van Galilea. Jezus was eens tot deze streek genaderd; hij moest zich op verzoek van de inwoners terugtrekken, maar hij liet er een getuigenis van zijn macht achter: « Toen begonnen zij Jezus te smeken om hun gebied te verlaten. Terwijl Jezus weer in de boot stapte, smeekte de bezetene om bij hem te mogen blijven. Hij stemde niet toe, maar zei tot hem : « Ga naar huis, naar uw volk en vertel hun alles wat de Heer in zijn barmhartigheid voor u gedaan heeft ». (Mc 5, 17-19)

Deze mensen vertrouwden Jezus, omdat zij hem vroegen hen de handen op te leggen. Alleen Marcus vertelt over deze genezing. Mattheus. Matteüs geeft aan dat Jezus omringd was door vele zieken, onder wie doofstommen. Jezus stak, na gespuugd te hebben, zijn vingers met speeksel in de oren en raakte de tong van de doofstomme aan. Gewoonlijk genas Jezus met woorden alleen. Wat kon zijn bedoeling zijn om dit te doen ? Sommigen meenden dat hij wilde compenseren wat er aan het geloof van de zieke ontbrak; om hem te bemoedigen door te tonen dat hij met belangstelling voor hem zorgde.

Anderen veronderstellen dat hij de getuigen van de genezing op het oog had en zich aanpaste aan hun opvattingen over de werkzaamheid van bepaalde middelen, om bij hen het bijgeloof te voorkomen dat aan het wonder gehecht zou kunnen worden. Jezus deed niets tevergeefs, maar vond deze middelen noodzakelijk om sommige van zijn wonderen te verrichten. Hij was een soort tussenpersoon tussen Hem en de zieken.

Er was grote plechtigheid bij de uitvoering van dit wonder. Jezus sloeg, zoals zo vaak, zijn ogen op naar de hemel, waar zijn blik al het licht en de macht van God zocht; hij zuchtte, zowel bij het opheffen van zijn vurig gebed tot God, als vanwege de pijn die hij voelde door onze zwakheden op zich te nemen; tenslotte sprak hij het machtige woord uit dat een stakker het gebruik van het gehoor en de spraak teruggaf: Ephphatha! (Aramees woord) Figuurlijk gesproken waren de oren van de stomme man gesloten, zijn tong was gebonden, vandaar de woorden: zijn oren werden geopend, en (Grieks) de binding van zijn tong werd losgemaakt. Deze menigte, die getuige was van het wonder, gehoorzaamde eerder aan hun enthousiasme dan aan de bevelen van Jezus.

Diaken Michel Houyoux

Links naar andere christelijke websites

◊ Bijbel Huis : klik hier om het artikel te lesen →   Drieëntwintigste zondag door het jaar

◊ Kinderwoortdienst  : klik hier om het artikel te lesen → Drieëntwintigste zondag door het jaar B

Henk van Zon  :  » Geneest Jezus Christus vandaag nog steeds ? »